Bir Kitle Hareketi Nasıl Gelişir?
"Kitle hareketlerini anlamak istiyorsanız, Eric Hoffer’in Kesin İnançlılar kitabını okumanızı öneririm."
Bir kitle hareketi nasıl gelişir ve taraftar toplar?
Eric Hoffer, “Kesin İnançlılar” kitabında bu konuyu irdeliyor. Hoffer’e göre, kitle hareketinin taraftar toplaması ve gelişmesi ortaya koyduğu öğretinin gücünden değil, endişeler, imkânsızlıklar ve anlamsızlıklar içindeki hayatından kurtulmak isteyen insanlara bir alternatif sunmasından dolayıdır.
Kitle hareketi, hayal kırıklığı altında ezilenleri, bazı gerçeklerin nedenlerini onlara anlatmaya ve onların hayatına ıstırap veren güçlüklere deva olmaya çalışmaz.
Peki, ne yapar?
O kişileri yetersiz kişiliklerinden kurtarmak yoluyla tedavi etmeye çalışır. Ve bu tedaviye de, o kişileri sıkı örgütlü ve umut veren bir topluluğun içine katmakla yapar. (s.52)
Bu nedenle, bir kitle hareketinin başarılı olması için daha ilk anlardan itibaren kapalı bir teşkilat kurması ve bütün taraftarlarını bu teşkilat içinde eriterek, teşkilatın ayrılmaz bir parçası haline getirebilecek güce sahip olması gerekmektedir. Bir yeni kitle hareketinin yaşayıp yaşamayacağını, onun öğesindeki gerçek payından ve vaatlerinin uygulanma becerisinden çıkarmaya çalışmak boşunadır. Anlaşılması gereken bir olgu varsa, o da söz konusu teşkilatın, hayal kırıklığına uğramışları hangi hızla ve ne derece etkili olarak bünyesinde eriteceğidir. (s. 53)
Bir insan endişeler içinde ise, onun “ben yapabilirim” duygusunda sarsıntı vardır; çaresizlik içine girmeye başlamıştır ve kaygısı yüksektir. Bir insan imkânsızlıklar içinde olduğunu düşünüyorsa, ‘kendi seçimleriyle yaşamak’ anlamını kaybetmiştir ve dolayısıyla hayatı da anlamsızlaşmaya başlamıştır. Bu kişi değerli ve güçlü bir birey olarak yaşamayı hayal dahi edemez olur. Bir insan nasıl bu hale gelir?
Düşünün: Henüz sekiz aylık. Kış olduğu için sıkıca giydirilmiş, sarılmış sarmalanmış. Kafasına da bir başlık geçirilmiş. Ellerini oynatamıyor. Başlık tüm yüzünü kaplamış, hiçbir şey göremiyor. Rahatsız olduğu sesler çıkarıyor, ama ne annesi, ne babası ne de yakınındaki diğer büyükler hiçbir şey yapmıyorlar. Empati yok. Bu duruma bakarken benim içim bunaldı. Baba durumundaki kişiye, “hiçbir şey göremiyor, görmek istiyor, bunaldı,” dedim. Adam ve gruptaki herkes anlamaz gözlerle yüzüme baktı. O çocuk varoluşun altı boyutunu nasıl hisseder, nasıl deneyimler:
- Birey olarak yokum;
- Önemsizim;
- Doğal değilim;
- Değersizim;
- Güçsüzüm;
- Sevilmeye layık değilim.
Bu çocuk büyüdüğü zaman kendini çaresiz, değersiz, bunalmış ve anlamsız hissetmesinin nedenlerini anlayamayacaktır. Çünkü üç yaşına kadar deneyimlerini örtük belleğe kaydedecek ve onun etkisi altında bir ömür geçirecektir.
Bu çocuk Eric Hoffer’in sözünü ettiği kitle hareketinde, yetersizlik hisseden kişilerden biri olarak yer alacaktır. Kitle hareketlerini anlamak istiyorsanız, Eric Hoffer’in Kesin İnançlılar kitabını okumanızı öneririm.
Doğan Cüceloğlu (22.09.2013)
1Eric Hoffer, Kesin İnançlılar; İstanbul; Plato Film Yayınları, 2011.
2İki kitap bu konuda kaynak olarak kullanılabilir:
- Daniel Siegel, Daniel J. (2012). The Developing Mind. New York: The Guildford Press
- David Eagleman (2013). Incognito: Beynin Gizli Hayatı (Incognito). İstanbul: Domingo
0 Yorum